Αν υπάρχει ένας σημαντικός λόγος για να επισκεφτείτε την αρχιτεκτονική έκθεση για το τοπόσημο του Φαληρικού Ορμου στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς (μέχρι τις 3 Μαρτίου) είναι πως συγκεντρώνει σημαντικές πιθανότητες να γίνει! Κάτι καθόλου αυτονόητο, τουλάχιστον για την Ελλάδα, αφού σε πολλές περιπτώσεις οι εκθέσεις αρχιτεκτονικών διαγωνισμών καταλήγουν στενάχωρες αναμνήσεις καταπληκτικών σχεδίων, που απλώς δεν υλοποιούνται ποτέ.
Ενας άλλος λόγος για να κάνετε τον κόπο είναι το ίδιο το αντικείμενο του διαγωνισμού, επομένως και της έκθεσης, καθώς παρουσιάζονται και οι 28 συμμετοχές με ολόκληρο το συνοδευτικό «πακέτο»: σχέδια, κείμενα και μακέτες. Τα τελευταία χρόνια, δεν έχουμε δει αρχιτεκτονικό διαγωνισμό με θέμα την κατασκευή τοπόσημου και μάλιστα μέσα στη θάλασσα. Τοποθετείται, για την ακρίβεια, στην απόληξη μιας κεντρικής προβλήτας, μήκους 100 μέτρων, που θα αρχίζει από το μητροπολιτικό πάρκο του Φαληρικού Ορμου, δηλαδή στην παράκτια περιοχή όπως ορίζεται ανάμεσα στο γήπεδο του Τάε κβον ντο και στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας.
Σήμερα είναι μια ημιθανής αστική ζώνη, που ελπίζεται ότι θα ζωντανέψει όταν υλοποιηθεί μια σειρά από εξαιρετικά φιλόδοξα σχέδια αναπλάσεων. Το πρώτο έχει ήδη ξεκινήσει· ο λόγος για το Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος στην έκταση του παλιού Ιππόδρομου, όπου κατασκευάζονται οι νέες εγκαταστάσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, καθώς και ένας χώρος πρασίνου υψηλών προδιαγραφών. Το δεύτερο, και πιο «κρίσιμο» για την εξέλιξη της παραλιακής ζώνης, αφορά στη διαμόρφωση του Μητροπολιτικού Πάρκου του Φαληρικού Ορμου με τέσσερις άξονες, πολιτισμού, εκπαίδευσης, αθλητισμού και αναψυχής.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Γιώργου Λιάλιου στην «Κ» της περασμένης Κυριακής, το σχέδιο προεδρικού διατάγματος που θα καθορίσει τις χρήσεις γης στον Φαληρικό Ορμο υπεγράφη και απεστάλη στο Συμβούλιο της Επικρατείας για προδικαστικό έλεγχο. Παράλληλα, οι μελέτες που εκπονήθηκαν με έξοδα του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (και την επίβλεψη του ίδιου του Ρέντσο Πιάνο, ο οποίος επιμελείται και τη δημιουργία του Κέντρου Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος) ολοκληρώθηκαν στις αρχές του φθινοπώρου, ενώ τα τεύχη δημοπράτησης του έργου παραδόθηκαν στο τέλος του 2012. Ως προς το τοπόσημο τα αποτελέσματα του διαγωνισμού δεν δεσμεύουν τον Ρέντσο Πιάνο. Είναι στη δική του διακριτική ευχέρεια να επιλέξει είτε αυτούσια τη μελέτη του πρώτου βραβείου, είτε στοιχεία από τα τρία βραβεία, είτε κάτι άλλο.
Θαλάσσια συγκοινωνία
Αν πάντως οδηγηθεί στην πρώτη λύση, η Αθήνα θα αποκτήσει θαλάσσια αστική συγκοινωνία. Η κεντρική ιδέα των Point Supreme Architects (αθηναϊκό γραφείο με επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Πανταζή και την Μαριάννα Ρέντζου) πατάει πιο γερά στην πολεοδομία παρά στο σχέδιο και σε μια δυνατή εικονογραφία, όπως πιθανότατα πολλοί από εμάς τείνουμε να μεταφράσουμε τη λέξη «τοπόσημο». Στην πραγματικότητα, προτείνουν μια πλωτή, τετράγωνη, στεγασμένη εξέδρα που θα λειτουργεί και ως σταθμός (τέρμιναλ) θαλάσσιας συγκοινωνίας για ένα φεριμπότ και θαλάσσια ταξί, τα οποία θα διαχειρίζεται το νέο πολι-και η Μαριάννα Ρέντζου πιστεύουν ότι στις πόλεις συχνά χρειάζονται κάποιες κινήσεις – κλειδιά για να μεταμορφωθεί ριζικά η καθημερινότητα των κατοίκων και η εικόνα τους στη συλλογική συνείδηση. «Η μετατροπή και προβολή της Αθήνας σε δραστήρια, παραθαλάσσια μητρόπολη είναι μια τέτοια κίνηση». Εκτός από πλωτή εξέδρα με στόχο και την εξυπηρέτηση θαλάσσιας συγκοινωνίας, η κατασκευή του πρώτου βραβείου είναι, σύμφωνα με τους ίδιους τους αρχιτέκτονες, και ένα «εγκώμιο στη σκιά», καθώς το στέγαστρο είναι διαστάσεων 54×54 και πάχους 4 μέτρων. τιστικό πάρκο. Το φεριμπότ θα φιλοξενεί πολιτιστικές, κατά κύριο λόγο, δράσεις, με σταθερές ή εναλλακτικές διαδρομές που θα φτάνουν έως το Σούνιο. Τα θαλάσσια ταξί θα μεταφέρουν τους επισκέπτες έναντι μικρού ναύλου σε διάφορα σημεία της ακτογραμμής της Αθήνας, καθιστώντας την εύκολα προσβάσιμη και συγκροτώντας ταυτόχρονα ένα δίκτυο από μικρούς παραθαλάσσιους σταθμούς σε συνέχεια του δικτύου μέσων μαζικής μεταφοράς.
Μιλώντας με τους δύο αρχιτέκτονες, στεκόμαστε στην επιλογή τους να μην ερμηνεύσουν τη λέξη «τοπόσημο» με έναν πιο παραδοσιακό τρόπο: χωρίς δηλαδή την έννοια του μνημειακού και εμβληματικού που προκαλεί το ενδιαφέρον από μικρή ή μεγάλη απόσταση. «Παλαιότερα τα τοπόσημα όπως η εκκλησία ή το δημαρχείο, για παράδειγμα, είχαν εκτός από ξεχωριστή μορφή ή μέγεθος και μια ειδική λειτουργία που δικαιολογούσε τη μοναδικότητά τους στον ιστό της πόλης και εδραίωνε την παρουσία τους στη συλλογική συνείδηση με συγκεκριμένες δράσεις. Στη σημερινή εποχή συνήθως σχεδιάζονται τοπόσημα με μόνο σκοπό την εντυπωσιακή μορφή και καθόλου σχεδιασμό στο θέμα της λειτουργίας τους. Μάλιστα, ο αυτοσκοπός της εντυπωσιακής μορφής τα καθιστά συνήθως σύμφωνα με την τελευταία λέξη της αρχιτεκτονικής μόδας, πράγμα προβληματικό, αφού λίγα χρόνια μετά θα είναι ήδη ξεπερασμένα. Τέλος, αυτά τα τοπόσημα – μορφές είναι τα ίδια σε όλες τις χώρες, ανεξάρτητα από το κλίμα και την ταυτότητα του τόπου για τον οποίο σχεδιάζονται. Για παράδειγμα, ένα τοπόσημο στη Σκανδιναβία σχεδιάζεται σήμερα ακριβώς με τον ίδιο τρόπο όπως και ένα αντίστοιχο στα ζεστά εμιράτα».
Σχεδίασαν, λοιπόν, ένα τοπόσημο «ειδικά για την Αθήνα», γι’ αυτό και επέκτειναν τη χρήση του μέσα στο νερό. «Οι μορφές της πρότασής μας είναι φαινομενικά απλές, αλλά τα μεγάλα μεγέθη τους εξασφαλίζουν τον μνημειακό τους χαρακτήρα, και το γεγονός ότι το στέγαστρο φαίνεται να ίπταται χωρίς στηρίξεις, θα αποτελεί ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό θέαμα: οι κολόνες είναι όλες συγκεντρωμένες στο κέντρο και το πάχος του στεγάστρου κρύβει ένα στιβαρό χωροδικτύωμα! Πιστεύουμε λοιπόν πως τα κτίρια που στηρίζονται με πολύ ενδιαφέροντα τρόπο μπορεί να είναι πολύ πιο συναρπαστικά και διαχρονικώς ξεχωριστά σε σχέση με άλλα που επενδύουν στην εντυπωσιακή μορφή».
Μελέτη
Οι ίδιοι περίμεναν πώς και πώς έναν τέτοιο διαγωνισμό στην Ελλάδα καθώς εργάστηκαν στο πλάι του αγαπημένου τους αρχιτέκτονα, του Ολλανδού σταρ Ρεμ Κούλχαας, και στο γραφείο του ΟΜΑ (Γραφείο για τη Μητροπολιτική Αρχιτεκτονική στο Ρότερνταμ) για τον σχεδιασμό τοποσήμων («icons»). Οταν τους ρωτάμε αν έχει γίνει κάποιου είδους προετοιμασία από το υπουργείο Περιβάλλοντος ή άλλον σχετικό φορέα για την εφαρμογή της κεντρικής ιδέας για θαλάσσια συγκοινωνία στον Σαρωνικό, μας λένε ότι δεν γνωρίζουν κάτι τέτοιο. «Πάντως, μιλώντας με λιμενολόγους, ναυπηγούς, καθηγητές στο ΕΜΠ, όλοι μάς λένε το ίδιο πράγμα: πως το έργο είναι εύκολο να πραγματοποιηθεί, το μόνο που χρειάζεται είναι μια οικονομοτεχνική μελέτη».
Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ
Πηγή: Η Καθημερινή
Speak Your Mind
You must be logged in to post a comment.