Υπό εξαφάνιση νησιωτικοί υγρότοποι

Πριν από λίγο καιρό, στην περιοχή Λίμνη του νομού Λασιθίου στην Κρήτη υπήρχε ένας υγρότοπος όλος ζωή. Σήμερα, είναι κέντρο διασκέδασης όπου πραγματοποιούνται γάμοι. Αντίστοιχα, σε ιδιωτικό κήπο έχει μετατραπεί το έλος Παπά της Ιου, ένας νησιωτικός υγρότοπος μεγάλης οικολογικής αξίας που πριν από λίγα χρόνια θεωρούνταν από τους καλύτερα διατηρημένους του Αιγαίου.

Αυτά είναι δύο μόνο από τα πολλά παραδείγματα ραγδαίας υποβάθμισης που «έζησαν» οι άνθρωποι του WWF στη διάρκεια των εννέα χρόνων που διήρκεσε το έργο της καταγραφής των νησιωτικών υγροτόπων της χώρας, μιας προσπάθειας που στόχο έχει την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση γύρω από τα ευαίσθητα αυτά οικοσυστήματα. Οπως προέκυψε, μόλις 32 από τους συνολικά 590 φυσικούς υγροτόπους των νησιών της χώρας μας είναι «απείραχτοι» από τον άνθρωπο (σε απομονωμένα, χωρίς πρόσβαση σημεία). Αντίθετα, 159 εξ αυτών εμφανίζουν σημάδια περιβαλλοντικής διατάραξης, ενώ σε άλλους 85 το αρχικό φυσικό περιβάλλον χαρακτηρίζεται «πολύ διαταραγμένο».

Δρόμοι, επιχωματώσεις
Και μολονότι από τον περασμένο Ιούνιο η θεσμική προστασία τους ενισχύθηκε σημαντικά χάρη στο Προεδρικό Διάταγμα για την προστασία των μικρών παράκτιων υγροτόπων (αφορά τους υγροτόπους έως 80 στρέμματα, ήτοι 380 οικοσυστήματα σε 59 νησιά), η καταστροφή συνεχίζεται. Οπως μάλιστα λέει στην «Κ» ο υπεύθυνος του προγράμματος νησιωτικών υγροτόπων της WWF Ελλάς, Θάνος Γιαννακάκης, αρκετοί κινδυνεύουν τους επόμενους μήνες με πλήρη εξαφάνιση. «Πρόκειται κυρίως για υγροτόπους που βρίσκονται στην παράκτια ζώνη, οι οποίοι δέχονται τις μεγαλύτερες πιέσεις κυρίως λόγω της τουριστικής δραστηριότητας. Διανοίξεις δρόμων, επιχωματώσεις, ρύπανση είναι μερικοί από τους παράγοντες επιβάρυνσης αυτών των οικοσυστημάτων».

Στα βόρεια του νομού Ηρακλείου της Κρήτης, για παράδειγμα, ο υγρότοπος στην εκβολή Αποσελέμη συρρικνώνεται ολοένα, ενώ οι παράνομες δραστηριότητες στην προστατευόμενη περιοχή εμπλουτίζονται. Την τελευταία φορά, οι εθελοντές του WWF κατέγραψαν μέχρι και τετράτροχες «γουρούνες» να οργώνουν τους αλμυρόβαλτους του Αποσελέμη, καθώς εκεί έχει στηθεί και… πίστα motocross. Η εκβολή του Καρτερού, αντίστοιχα, λίγα χιλιόμετρα από το Ηράκλειο, έχει μετατραπεί σε χώρο στάθμευσης, έπειτα από επιχωμάτωση, ενώ υπήρξε και επίστρωση του χωμάτινου δρόμου με τσιμέντο. Ο υγρότοπος του Αλμυρού Γαζίου Ηρακλείου, από την άλλη, υποβαθμίζεται σε καθημερινή βάση τα τελευταία 45 χρόνια, με τις άθικτες υγροτοπικές εκτάσεις να μην ξεπερνούν πλέον τα 100 στρέμματα, από τα 3 τ. χλμ. που καταλάμβανε αρχικά.

Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι οι υγρότοποι της χώρας μας είναι ευάλωτοι και λόγω… κατασκευής. «Οι νησιωτικοί υγρότοποι είναι πάρα πολλοί (σ.σ. 803 συνολικά, μαζί με τους τεχνητούς), διάσπαρτοι σε διάφορα νησιά και οι περισσότεροι μικροί σε έκταση. Τους περισσότερους κάποιος θα μπορούσε να τους καταστρέψει μέσα σε μια νύχτα με μια μπουλντόζα!» εξηγεί ο ίδιος. Αυτή η ιδιαιτερότητά τους όμως είναι που τους καθιστά τόσο πολύτιμους.

«Ολοι μαζί συνιστούν ένα πλέγμα ζωής. Εάν εξαφανιστεί δηλαδή ένας, δεν χάνεται η βιοποικιλότητα, όμως η σταδιακή υποβάθμισή τους μειώνει την οικολογική αξία του συνόλου», σημειώνει ο κ. Γιαννακάκης. Εκτός από τη βιοποικιλότητα (φιλοξενούν σπάνια είδη πτηνών και αμφιβίων, αποτελούν σταθμό μεταναστευτικών πουλιών και έχουν πλούσια χλωρίδα), διατηρούν σημαντικό ρόλο σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο για τα νησιά (αποτελούν για παράδειγμα ζωτικό στοιχείο για τις καλλιέργειες).

Της ΛΙΝΑΣ ΓΙΑΝΝΑΡΟΥ

Πηγή: Η Καθημερινή