Τελικό «ναι» στην ανάπτυξη ΑΠΕ

Η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι ένα ζήτημα που διχάζει τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και όσους ασχολούνται με την προστασία του περιβάλλοντος. Από τη μία πλευρά, την υποστηρίζουν ως την πιο καθαρή και αειφορική μορφή παραγωγής ενέργειας. Από την άλλη πλευρά, εκφράζεται προβληματισμός για την υπερσυγκέντρωση ΑΠΕ σε κάποιες περιοχές, αλλά και τις πραγματικές επιπτώσεις που έχει η κατασκευή τους στο περιβάλλον. Προ ημερών το Συμβούλιο της Επικρατείας τοποθετήθηκε για τη νομοθεσία που αφορά τη χωροθέτησή τους, απορρίπτοντας σχεδόν στο σύνολό τους τις αντιρρήσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων. Εκανε όμως και ορισμένες ενδιαφέρουσες υποδείξεις, ενώ ζήτησε την άμεση, εντός διμήνου, τροποποίηση της νομοθεσίας υπέρ των σημαντικών για τα πουλιά περιοχών.

Πρώτοι κανόνες
Το ειδικό χωροταξικό για τις ΑΠΕ εγκρίθηκε το 2008. Ηταν το πρώτο της «νέας γενιάς» των ειδικών πλαισίων, με το οποίο η πολιτεία (έπειτα από έτη πιέσεων από τη νομολογία του ΣτΕ) έθετε γενικούς κανόνες για την ανάπτυξη ορισμένων νευραλγικών τομέων της οικονομίας. Πολύ συνοπτικά, το ειδικό χωροταξικό για τις ΑΠΕ όρισε «περιοχές αιολικής προτεραιότητας» (εκείνες στις οποίες η ανάπτυξη ΑΠΕ είναι πιο πρόσφορη) και έθεσε μερικούς γενικούς κανόνες, όπως ανώτατο ποσοστό ΑΠΕ ανά δήμο.

Το 2009 ορισμένες περιβαλλοντικές οργανώσεις προσέφυγαν στο ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο ζητώντας να κηρυχθεί το πλαίσιο αντισυνταγματικό, για μια σειρά από λόγους. Προ ημερών, λοιπόν, το Ε΄ τμήμα του ΣτΕ τοποθετήθηκε με δύο αποφάσεις (αρ. 1421/2013, 1422/2013). Στην πρώτη απόφαση απέρριψε το σύνολο των επιχειρημάτων, κρίνοντας νόμιμο και συνταγματικό το πλαίσιο – βασικό σημείο στο σκεπτικό του ήταν η ύπαρξη κοινοτικής νομοθεσίας υπέρ της διευκόλυνσης της διείσδυσης των ΑΠΕ.

Εκανε όμως και ορισμένες ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις:
– Επεσήμανε ότι το ειδικό χωροταξικό δεν τροποποιεί απευθείας ήδη εγκεκριμένα σχέδια χρήσεων γης μιας περιοχής.
– Δεν καθιερώνει απόλυτη δυνατότητα εγκατάστασης ΑΠΕ εντός δασών και δασικών εκτάσεων, αλλά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Υπενθυμίζεται ότι πέρυσι η Ολομέλεια του ΣτΕ (αρ.2499/12) έδωσε τη δυνατότητα εγκατάστασης μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας όχι μόνο σε δάση και δασικές εκτάσεις, αλλά και σε εκτάσεις που έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες (ζητώντας τη μικρότερη δυνατή απώλεια δασικού πλούτου και τον περιορισμό στο ελάχιστο αναγκαίο της δασικής μορφής των εκτάσεων).

Η πιο σημαντική παρατήρηση, ωστόσο, ήταν ότι η αδειοδότηση ή μη μιας εγκατάστασης ΑΠΕ δεν πρέπει να κρίνεται γενικά από ένα χωροταξικό πλαίσιο, αλλά συγκεκριμένα, στη βάση των επιπτώσεών της. Με άλλα λόγια, ακόμα κι αν μια περιοχή είναι περιοχή προτεραιότητας για την ανάπτυξη ΑΠΕ, αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί οπουδήποτε σε αυτήν να δημιουργείται εγκατάσταση παραγωγής ενέργειας.

Πιο ειδικές ήταν οι παρατηρήσεις του Ε΄ Τμήματος στη δεύτερη απόφαση, που αφορούσε προσφυγή της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας. Η προσφυγή απερρίφθη, ωστόσο η άσκησή της είχε τελικά… θετικά αποτελέσματα, καθώς το ΣτΕ ζήτησε από το υπουργείο Περιβάλλοντος μια σημαντική τροποποίηση: να συντάσσεται ειδική ορνιθολογική μελέτη όχι μόνο για τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (που ανήκουν στο δίκτυο Natura), αλλά και για τις «Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά», το δίκτυο των οποίων είχε μείνει χωρίς επιπρόσθετη προστασία. Μάλιστα ζήτησε από το υπουργείο Περιβάλλοντος να τροποποιήσει τη νομοθεσία εντός διμήνου. «Η Ελλάδα διαθέτει 196 περιοχές χαρακτηρισμένες Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά. Οι 151 από αυτές έχουν χαρακτηριστεί Ζώνες Ειδικής Προστασίας, υπό τις επιταγές της κοινοτικής νομοθεσίας για την προστασία των άγριων πουλιών, ενώ 10 προστατεύονται από τη συνθήκη Ramsar», επισημαίνεται στο σκεπτικό της απόφασης.

Μάλιστα, όπως προκύπτει μετά την πρόσφατη καταδίκη μας από το Ευρωδικαστήριο για πλημμελή προστασία της ορνιθοπανίδας (στην Ελλάδα μόλις το 48% των σημαντικών για την ορνιθοπανίδα περιοχών προστατεύεται επαρκώς), η Ελλάδα προχωρά στην επαναξιολόγηση 69 σημαντικών περιοχών για τα πουλιά.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΑΛΙΟΣ

Πηγή: Η Καθημερινή