Πώς θα αξιοποιηθεί η δημόσια περιουσία

Τα τρία τελευταία χρόνια, που βιώνουμε την κρίση, η αξιοποίηση της Δημόσιας Περιουσίας αναδείχθηκε ως μία από τις διεξόδους από αυτή.

Είναι όμως δυνατή η «εδώ και τώρα» αξιοποίηση; Βοηθά η συγκυρία κάτι τέτοιο; Για να είναι ένα ακίνητο ελκυστικό για έναν υποψήφιο επενδυτή πρέπει, να είναι ώριμο, πρέπει δηλαδή να είναι απαλλαγμένο από βάρη που έχουν σχέση με το ιδιοκτησιακό καθεστώς και το χαρακτήρα του (δασικό κ.λπ.) και να έχουν λυθεί τα προβλήματα της ευρύτερης περιοχής στην οποία είναι ενταγμένο (χρήσεις γης, πολεοδομικό καθεστώς, καθεστώς αιγιαλού, παραλίας και παλαιού αιγιαλού κ.λπ.).

Πρέπει δηλαδη το ακίνητο να έχει μία «καθαρή ταυτότητα» ώστε, άμεσα και αξιόπιστα, να μπορεί ο ενδιαφερόμενος να εκτιμήσει τις εναλλακτικές δυνατότητες αξιοποίησής του.

Υπάρχει άραγε ένα αξιόλογο χαρτοφυλάκιο άμεσης αξιοποίησης δημοσίων ακινήτων που να καλύψει τους στόχους του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ); Η απάντηση είναι: ΟΧΙ. Και γι’ αυτό φταίει το κακό παρελθόν και κυρίως το πρόσφατο. Η αναγνώριση του ρόλου της δημόσιας περιουσίας ως μοχλού ανάπτυξης, που έγινε μόλις τα τελευταία 30 χρόνια, δεν συνοδεύτηκε από τις απαραίτητες ρυθμίσεις που θα διευκόλυναν την επιτυχή άσκηση του ρόλου αυτού.

Η αξιοποίηση ενός ακινήτου προϋποθέτει διαδικασίες που διαρκούν 5, 10 ή και 15 χρόνια (χαρακτηρισμός του στα πλαίσια της δασικής νομοθεσίας, έκδοση οικοδομικών αδειών και έγκριση μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, χάραξη των ορίων αιγιαλού, παραλίας και παλαιού αιγιαλού, έγκριση κατασκευής έργων στον αιγιαλό και στην παραλία κ.λπ.). Και αν ξεπεραστούν όλα τα πιο πάνω ο γολγοθάς της επένδυσης δεν τελειώνει.

Ελλοχεύει ο κίνδυνος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Ο κάθε έχων έννομο «συμφέρον» μπορεί να προσφύγει στο ΣτΕ προσβάλλοντας πράξεις της διοίκησης που έγιναν κατά τη διαδικασία αδειοδότησης. Στην περίπτωση αυτή η αξιοποίηση του ακινήτου και η επένδυση θα περιμένουν μερικά χρόνια ακόμη. Και βέβαια εκτός όλων των άλλων προϋπόθεση για την αξιοποίηση είναι να την θέλει και ο… δήμαρχος. Είναι προφανές γιατί είναι πάμπολλοι αυτοί που μόνο μια φορά προσπαθούν να επενδύσουν στη χώρα μας. Αν όλα τα πιο πάνω είχαν λυθεί θα υπήρχε άμεσα διαθέσιμη και φθηνή γη (δημόσια και ιδιωτική) για επενδύσεις.

Το ΤΑΙΠΕΔ θα ήταν άμεσα αποδοτικό και οι στόχοι του κατά το δυνατόν επιτεύξιμοι. Και σήμερα πάντως δεν είναι αργά. Αρκεί να υπάρξει η βούληση για θεσμικές αλλαγές που θα επιταχύνουν και θα διευκολύνουν την αξιοποίηση της δημόσιας γης. Οι θεσμικές αλλαγές πρέπει να στοχεύουν στην απλοποίηση και επιτάχυνση διαδικασιών:

1. Επίλυσης ιδιοκτησιακών προβλημάτων στο πλαίσιο της ένταξης περιοχών στο Εθνικό Κτηματολόγιο αλλά και εκτός αυτού.
2. Επίλυσης προβλημάτων ωρίμασης (χαρακτηρισμός στα πλαίσια της δασικής νομοθεσίας, καθορισμός αιγιαλού, παραλίας και παλαιού αιγιαλού, κ.λπ.).
3. Κατασκευής έργων στον αιγιαλό, την παραλία και το θαλάσσιο χώρο για σκοπούς Τουριστικούς, Εμπορικούς, Συγκοινωνιακούς, Βιομηχανικούς και άλλους.
4. Εκπόνησης και έγκρισης μελετών για τους πιο πάνω σκοπούς και τέλος
5. Αποθάρρυνση της υποβολής αιτημάτων ανάκλησης απαλλοτριώσεων σε ακίνητα που απαλλοτριώθηκαν στο παρελθόν.

Οι πιο πάνω αλλαγές θα πρέπει να συνδυαστούν με εκείνα τα απαραίτητα μέτρα και πολιτικές που θα ενισχύουν την ασφάλεια δικαίου που πρέπει να αισθάνεται ο επενδυτής προκειμένου να αποφασίσει την όποια επένδυση. Κρίσιμο στοιχείο στην κατεύθυνση αυτή είναι η θέσπιση κανόνων που θα διασφαλίζουν σταθερό φορολογικό καθεστώς και μία πολιτική κινήτρων διαφανή, γενναία, αξιοκρατική, δίκαιη και αξιόπιστη. Εξίσου σημαντική είναι η διατύπωση μιας συγκεκριμένης πολιτικής γης βασισμένης στην εκπόνηση ενός σαφούς Εθνικού Σχεδίου Ανάπτυξης και ενός συνολικού Χωροταξικού Σχεδιασμού.

Τέλος θα πρέπει να δοθεί λύση στις καθυστερήσεις που προέρχονται από τις προσφυγές σε όργανα όπως το ΣτΕ, τα ελατήρια των οποίων δεν είναι πάντοτε αγνά, να ενισχυθεί η συνεργασία Κράτους – Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε μια προσπάθεια αμοιβαίας κατανόησης και καλής θέλησης μέσα από καλόπιστο διάλογο, χωρίς προκαταλήψεις και λαϊκισμούς, προς όφελος της ανάπτυξης και να καταπολεμηθεί κάθε γραφειοκρατική και αντιαναπτυξιακή αντίληψη των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών. Αυτονόητο, σε κάθε περίπτωση, είναι ότι ο όποιος σχεδιασμός για την αξιοποίηση δεν θα παραγνωρίσει τη σημασία που έχει η δημόσια περιουσία ως κοινωνικός πόρος και ως εκ τούτου την ανάγκη για την προστασία της.

Προστασία και Αξιοποίηση δεν είναι έννοιες αντιφατικές, δεν αποκλείει η μία την άλλη. Διαφύλαξη του Περιβάλλοντος και Ανάπτυξη μπορούν αρμονικά να συνυπάρχουν προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και της Εθνικής Οικονομίας στα πλαίσια των αρχών της αειφορίας και της αναλογικότητας. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να γίνει προσπάθεια ώστε να βρεθούν λύσεις που θα ικανοποιήσουν ισόρροπα την ανάγκη για τη διαφύλαξη της κοινωνικής και περιβαλλοντικής αξίας της δημόσιας περιουσίας και την ανάγκη για ορθολογική διαχείριση και αξιοποίησή της για αναπτυξιακούς σκοπούς. Η ισορροπία αυτή μπορεί να επιτευχθεί ασφαλώς με κατάλληλο σχεδιασμό που προϋποθέτει νηφαλιότητα, υπευθυνότητα και αναγκαίους συμβιβασμούς.

Λάμπρου Δ.