Πληγή 18 χωματερές στο Αιγαίο

Χρονική πίεση για να κλείσουν οριστικά οι 18 χωματερές στο Αιγαίο, ενώ καθυστερούν η χωροθέτηση ΧΥΤΑ και η ανακύκλωση. Αγώνα δρόμου, προκειμένου να κλείσουν τις 18 ανεξέλεγκτες χωματερές που βρίσκονται ακόμα σε λειτουργία, δίνουν οι Περιφέρειες Βορείου και Νοτίου Αιγαίου. Από αυτές, οι 11 βρίσκονται στις Κυκλάδες, οι 6 στα Δωδεκάνησα και μόλις μία στο βόρειο Αιγαίο, στην Ικαρία. Ωστόσο η ίδια η φύση των νησιών δυσχεραίνει την προσπάθεια για ένα ολοκληρωμένο αειφορικό σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων, καθώς για τους μεν ΧΥΤΑ είναι δυσκολότερη η χωροθέτησή τους, για τη δε ανακύκλωση οι εταιρείες που την αναλαμβάνουν… αρνούνται να εξυπηρετήσουν ακόμα και μεγάλα σε μέγεθος νησιά, λόγω κόστους. Στις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, εξακολουθούν να λειτουργούν 17 χωματερές, 41 έχουν κλείσει και πρόκειται να αποκατασταθούν, ενώ 30 έχουν ήδη αποκατασταθεί. Οσον αφορά τη δημιουργία υποδομών, στα Δωδεκάνησα λειτουργούν σήμερα 9 ΧΥΤΑ που εξυπηρετούν το 83% του πληθυσμού του νομού, ενώ υπό κατασκευή βρίσκεται η ολοκλήρωση 5 ΧΥΤΑ. Στις Κυκλάδες λειτουργούν 9 ΧΥΤΑ που εξυπηρετούν μόλις το 44% του πληθυσμού του νομού, ενώ ακόμα 4 βρίσκονται σε αρχικά στάδια. Απαιτείται η κατασκευή ακόμα 9 ΧΥΤΑ (Ανδρου, Τήνου, Σικίνου, Μήλου, Θήρας- Θηρασιάς, Ηρακλειάς, Σχοινούσας, Κουφονησίου, Δονούσας), για τη δημιουργία των οποίων πρέπει πρώτα να λυθούν βασικά προβλήματα. Οι ΧΥΤΑ των Μικρών Κυκλάδων, ωστόσο, μπορεί τελικά να αντικατασταθούν με ΣΜΑ.

«Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι δήμοι είναι η χωροθέτηση ΧΥΤΑ. Υπάρχουν πολλές αντιδράσεις, προσφυγές, είναι μια δύσκολη διαδικασία», λέει στην «Κ» ο υπεύθυνος αντιπεριφερειάρχης Τζώρτζης Μακρυωνίτης. «Δεν θέλω όμως να δικαιολογήσω τους δημάρχους. Αρκετοί από αυτούς δεν είχαν βάλει μέχρι σήμερα σε προτεραιότητα τη διαχείριση των απορριμμάτων τους και τώρα… τρέχουν και δεν φτάνουν!». Ενα σοβαρό πρόβλημα για τα νησιά είναι η αδυναμία εφαρμογής προγραμμάτων ανακύκλωσης. «Η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης αρνείται να υπογράψει νέες συμβάσεις, μόνο οι παλιές υλοποιούνται. Οπως υποστηρίζουν, δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στο αυξημένο κόστος μεταφοράς των ανακυκλούμενων υλικών. Προσπαθούμε λοιπόν να βρούμε λύσεις. Στη Χάλκη και την Ανάφη, για παράδειγμα, θα ξεκινήσει τώρα ένα πιλοτικό πρόγραμμα για την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων, ώστε τα απορρίμματα που καταλήγουν για ταφή να μην ξεπερνούν το 10%. Σε μικρά νησιά, είναι εφικτό».

Στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου τα πράγματα είναι κάπως καλύτερα. Σε λειτουργία παραμένει μία μόνο χωματερή -στην Ικαρία- όταν πριν από 8 χρόνια λειτουργούσαν 117! Πρόσφατα ξεκίνησε τη λειτουργία του ο ΧΥΤΑ ανατολικής Σάμου, μετά ακολούθησαν οι ΧΥΤΑ Λήμνου, Μυτιλήνης και, πριν από ένα μήνα, ο ΧΥΤΑ Χίου. Δεν λείπουν όμως και τα προβλήματα. Ο ΧΥΤΑ δυτικής Σάμου… κατολίσθησε προ ολίγων ετών και δεν λειτούργησε ποτέ, με αποτέλεσμα όλα τα σκουπίδια του νησιού να καταλήγουν σε εκείνον που βρίσκεται στα ανατολικά του νησιού. Επίσης, στους Φούρνους κατασκευάστηκε ΧΥΤΑ αλλά δεν λειτουργεί ελλείψει προσωπικού.

«Πρόβλημα χωροθέτησης υπάρχει παντού. Είναι θέμα αποφασιστικότητας δημάρχου το κατά πόσο προχωράει ένα έργο», εκτιμά ο υπεύθυνος αντιπεριφερειάρχης Νίκος Μάρκου. «Προσπαθούμε, όμως, να καλύψουμε το χαμένο έδαφος. Στη Σάμο, για παράδειγμα, θα φτιάξουμε δύο σταθμούς μεταφόρτωσης απορριμμάτων (ΣΜΑ), στη Μυτιλήνη 5 ΣΜΑ είναι σε φάση δημοπράτησης και έχουν “κολλήσει” λόγω ενστάσεων στον διαγωνισμό. Αν όμως δεν γίνουν τα ΣΜΑ στη Μυτιλήνη, θα έχουμε πρόβλημα, γιατί είναι ο μεγαλύτερος σε έκταση δήμος στην Ελλάδα και οι αποστάσεις μέχρι τον ΧΥΤΑ είναι μεγάλες».

Σοβαρά ζητήματα προκύπτουν και με την ανακύκλωση. «Εχουμε πρόβλημα σε σχέση με τα τελικά στάδια του περιφερειακού σχεδιασμού, δηλαδή την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση. Δεν υπάρχουν εταιρείες που να δέχονται ανακυκλώσιμα υλικά από το βόρειο Αιγαίο γιατί δεν τους συμφέρει λόγω απόστασης. Μόνο η Σάμος έχει μια σύμβαση από παλιά. Οταν ξεκαθαρίσει το πώς θα λειτουργούν οι φορείς διαχείρισης στερεών αποβλήτων στα νησιά, ίσως τότε να καταφέρουμε να κάνουμε μια κεντρική εγκατάσταση σε κάποιο νησί για την ανακύκλωση».

Πηγή: Η Καθημερινή