Μία διαρκώς χαμένη ευκαιρία η αξιοποίηση του Ελαιώνα

Η ιστορία μιας «χαμένης ευκαιρίας». Σε αυτές τις λίγες λέξεις θα μπορούσε να συνοψιστεί η νεότερη ιστορία μιας από τις πιο κεντρικές περιοχές της πρωτεύουσας, αυτής του Βοτανικού και ευρύτερα της περιοχής του Ελαιώνα. Από το 1995 και μετά, η Πολιτεία προσπαθεί, είτε με εργαλεία σχεδιασμού ή με αποσπασματικές ενέργειες, να μεταβάλει την τύχη της, όμως κατά κανόνα τα σχέδια παραμένουν στα χαρτιά.

Η περιοχή του Ελαιώνα (περίπου 9.000 στρ.) απέχει μόλις 3 χλμ. από την Ομόνοια. Οπως αναφέρει παλαιότερη μελέτη του υπουργείου Περιβάλλοντος, πρόκειται για την περιοχή της πρωτεύουσας με τη μακροβιότερη βιομηχανική ιστορία, από τα ελαιοτριβεία και τα κεραμοποιεία (κοντά στην Ιερά Οδό) του 18ου και 19ου αιώνα, τα προπολεμικά σαπωνοποιεία και χαρτοποιεία μέχρι τις πιο πρόσφατες «πιάτσες» των βυρσοδεψείων κατά μήκος της οδού Ορφέως, των δεκαετιών του ’50 και του ’60 και έως τα σύγχρονα συγκροτήματα πολυεπιχειρήσεων των κλάδων τροφίμων, χημικών προϊόντων, ηλεκτρικών συσκευών και πλαστικών. Στον Μεσοπόλεμο, μάλιστα, τμήματα της περιοχής προμήθευαν με κηπευτικά την πόλη της Αθήνας.

Στις δεκαετίες του ’80 και του ’90 άρχισε η παρακμή, με πολλές επιχειρήσεις να εγκαταλείπουν την περιοχή. Το 1995 θεσπίστηκε ένα φιλόδοξο Προεδρικό Διάταγμα, που προέβλεπε τη σταδιακή μετεγκατάσταση των ρυπογόνων επιχειρήσεων και τη μετατροπή του 40% σε χώρο πρασίνου. Ποτέ δεν εφαρμόστηκε. Ο μηχανισμός που προέβλεπε την απόκτηση των κοινόχρηστων χώρων προϋπέθετε μια επίμονη προσπάθεια, καθώς και την καταβολή μεγάλων χρηματικών ποσών για απαλλοτριώσεις. Κανένα από τα δύο δεν έγινε.

Το 2006 ο Ελαιώνας επανήλθε στο προσκήνιο, αυτήν τη φορά μέσα από τα σχέδια για τη Διπλή Ανάπλαση, που προέβλεπαν τη δημιουργία νέου γηπέδου της ΠΑΕ ΠΑΟ, νέων εγκαταστάσεων του Ερασιτέχνη και ενός εμπορικού κέντρου. Τα σχέδια κατέπεσαν στο ΣτΕ, επανήλθαν ανανεωμένα το 2010 και η υπόθεση έμεινε εκεί. Προ μηνών, η ΠΑΕ Παναθηναϊκός σηματοδότησε την εγκατάλειψη του σχεδίου, ζητώντας και επιτυγχάνοντας την επαναχρησιμοποίηση του γηπέδου της λεωφόρου Αλεξάνδρας. Ομως, σε γειτονική περιοχή προχωρεί πλέον η ανέγερση μουσουλμανικού τεμένους.

Τρία χρόνια πριν, το 2010, ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (ΟΡΣΑ) είχε αρχίσει να μελετά την αναθεώρηση του διατάγματος του Ελαιώνα. Στόχος του ήταν στον Ελαιώνα να διατηρηθεί η παραγωγική δραστηριότητα και να επιχειρηθεί ένα πείραμα: η συνύπαρξη με εμπορικές χρήσεις, με έμφαση στην προσέλκυση επιχειρήσεων που είχαν σχέση με την καινοτομία. Ομως, η προσπάθεια δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Το 2011-13 η Πολιτεία άλλαξε πλεύση, αποφασίζοντας να μη θεσπίσει νέο ρυθμιστικό και να καταργήσει τον ήδη απαξιωμένο Οργανισμό Αθήνας…

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΙΑΛΙΟΥ

Πηγή: Η Καθημερινή