Ελκυστική η φυσική κληρονομιά των Γεωπάρκων για υψηλού επιπέδου επισκέπτες

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΑ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟ kzakinthinos@pegasus.gr

Κύριε Ζούρο, ποιες οι προσδοκίες για ολόκληρο το νησί της Λέσβου από την ένταξή του στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της Unesco και το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων. Πρακτικά πώς εκτιμάτε ότι θα μεταφραστεί σε περιβαλλοντικές και οικονομικές επιδόσεις για την τοπική κοινωνία;

Η ένταξη της Λέσβου στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων αναδεικνύει την αξία του συνόλου της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και η Λέσβος προβάλλεται ως προορισμός με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ποιότητας, που γίνεται περισσότερο ελκυστική στο παγκόσμιο κοινό. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα «σήμα ποιότητας» για τον τόπο, που αναβαθμίζεται ως διακριτός τουριστικός προορισμός, ικανός να προσελκύει υψηλού επιπέδου και απαιτήσεων επισκέπτες. Σε αντίθεση με τον μαζικό τουρισμό, που πιέζει συνεχώς για μείωση τιμών, αυτοί οι επισκέπτες συνεισφέρουν αποφασιστικά στην τοπική οικονομία. Στην πράξη, η ένταξη λειτουργεί τόσο προς την ίδια την τοπική κοινωνία όσο και προς την ελληνική και διεθνή κοινή γνώμη. Βοηθά στην ανάδειξη της αξίας των τοπικών πόρων που συγκροτούν τα τοπία, οι γεωμορφές και τα γεωλογικά μνημεία, οι οικολογικοί πόροι, τα μνημεία, τα τεκμήρια που δημιούργησε η πολιτισμική διαδρομή του τόπου. Πάνω σε αυτά τα στοιχεία που συγκροτούν την ταυτότητα του νησιού μπορεί να στηριχθεί η ανάπτυξη θεματικών μορφών τουρισμού. Γι’ αυτή την ουσιαστική αναβάθμιση του «τουριστικού» μας προϊόντος δεν απαιτούνται πολύ μεγάλες επενδύσεις και τεράστιες υποδομές, αλλά η αξιοποίηση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων της Λέσβου. Αυτή η αναγνώριση, εφόσον αξιοποιηθεί με τον κατάλληλο τρόπο, μπορεί να βελτιώσει καθοριστικά την εικόνα της Λέσβου στο εξωτερικό και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών σε τοπικό επίπεδο, και κατά συνέπεια να συμβάλει στη γενικότερη αναβάθμιση του τόπου.

Μέχρι σήμερα, προστατευόταν από την Unesco μόνον η περιοχή των απολιθωμένων δένδρων στο Σίγρι, στο δυτικό τμήμα του νησιού. Ποιες διαδικασίες απαιτήθηκαν για την πλήρη ένταξη της Λέσβου στο πρόγραμμα και ποιες οι προϋποθέσεις;

Αξιοποιήθηκε η εμπειρία από την προσπάθεια ανάδειξης του Απολιθωμένου Δάσους, για την ανάδειξη και τη σύνδεση όλων των στοιχείων που αποδεικνύουν την αδιάσπαστη σχέση ανάμεσα στον τόπο και στους κατοίκους του. Ο φάκελος υποψηφιότητας του Γεωπάρκου Λέσβου περιέλαβε το σύνολο των στοιχείων της γεωλογικής ιστορίας, τις θέσεις οικολογικής αξίας και τα πολιτιστικά μνημεία του τόπου, καθώς και τα στοιχεία της παράδοσης, αλλά και της σύγχρονης παραγωγής, ώστε να αναδειχθεί ως ενιαίο και αδιάσπαστο σύνολο και όχι αποσπασματικά ως σημειακά μνημεία ή μεμονωμένα στοιχεία ενδιαφέροντος. Ενα παράδειγμα αυτής της προσέγγισης αποτελεί η ανάδειξη της διαχρονικής σχέσης της Λέσβου με την κεραμική τέχνη. Στην ανατολική ακτή της Λέσβου, στην περιοχή της Θερμής, έχει αναδειχθεί από την Κ΄ ΕΠΚΑ με υποδειγματικό τρόπο ο προϊστορικός οικισμός της Θερμής, όπου διατηρούνται κατάλοιπα κλιβάνων που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι 3.000 χρόνια π.Χ. για τη δημιουργία κεραμικών σκευών εξαιρετικής τέχνης. Λίγα χιλιόμετρα βορειότερα, στην περιοχή του Αγίου Στεφάνου στο Μανταμάδο, λειτουργεί παραδοσιακό εργαστήριο κεραμικής, το οποίο αξιοποιώντας λεσβιακό πηλό εξακολουθεί να χρησιμοποιεί πανομοιότυπους κλιβάνους για τη δημιουργία κεραμικών σκευών, αναδεικνύοντας την αδιάσπαστη χρονική συνέχεια μιας πανάρχαιας τέχνη 5.000 ετών. Ποιο άλλο μέρος μπορεί να αναδείξει καλύτερα τη διαχρονική σχέση του ανθρώπου με την κεραμική τέχνη;

Μια τέτοια συνολική προσέγγιση, που αξιοποιεί τη μεγάλη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά της Λέσβου ως ουσιαστικό μοχλό οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, αξιολογήθηκε θετικά και οδήγησε στην ένταξη ολόκληρης της Λέσβου στο παγκόσμιο δίκτυο γεωπάρκων.

Πρόσφατα, αναλύσατε τη στρατηγική των Γεωπάρκων για ευφυή, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη στην Ευρώπη την επόμενη δεκαετία. Με ποιους τρόπους θα επιτευχθεί αυτό και ποιες υποδομές απαιτούνται;

Η ανάδειξη της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς προϋποθέτει επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο. Απαιτούνται μικρής κλίμακας υποδομές για την προστασία, συντήρηση και ερμηνεία των φυσικών στοιχείων, εξασφαλίζοντας αξιοπρεπή πρόσβαση, σωστή σήμανση, καλή ενημέρωση, καθαριότητα και ολοκληρωμένη ανάδειξη των επισκέψιμων χώρων. Απαιτείται, επίσης, η εφαρμογή ενός σχεδίου διαχείρισης των στοιχείων της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και αξιοποίησή τους για την ανάπτυξη θεματικών μορφών τουρισμού και των δραστηριοτήτων που απευθύνονται σε διαφορετικές ομάδες πληθυσμού. Τέλος, απαιτείται ένα σχέδιο δράσεων προβολής του Γεωπάρκου και τόνωσης της αναγνωρισιμότητάς του από τους κατοίκους και τους επισκέπτες της Λέσβου. Για να είναι αποτελεσματικά, όμως, όλα αυτά απαιτείται ο συντονισμός, η συνεργασία και η ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ όλων των τοπικών φορέων που διαχειρίζονται επισκέψιμους φυσικούς ή πολιτιστικούς χώρους.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

Με ποιο τρόπο τα Γεωπάρκα μπορούν να λειτουργήσουν ως ανοικτές τάξεις για την ευαισθητοποίηση των πολιτών για θέματα κλιματικής αλλαγής;

Τα γεωπάρκα αποτελούν ίσως τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία για την ευαισθητοποίηση των πολιτών στο μεγάλο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, γιατί σε αυτά διατηρούνται τα τεκμήρια των κλιματικών αλλαγών του παρελθόντος. Από τη μελέτη των επιπτώσεων που είχαν παρόμοια φαινόμενα στο παρελθόν και οδήγησαν στην εξαφάνιση πολλών ειδών τα γεωπάρκα μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων μπορούν να παρουσιάσουν με τον πιο απτό και αδιάψευστο τρόπο τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η κλιματική αλλαγή στα οικοσυστήματα και στη διατήρηση της βιοποικιλότητας.  Απαιτείται η εφαρμογή ενός σχεδίου διαχείρισης των στοιχείων της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και αξιοποίησή τους για την ανάπτυξη θεματικών μορφών τουρισμού.

http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26515&subid=2&pubid=112943827